Оилавий ажримларни олдини олишда қонунларнинг самарадорлиги

Оила — жамиятнинг асосий пойдеворидир. 

Фуқаролик ишлари бўйича Иштихон туманлараро суди судьяси
Қ.Б. Агзамова

Оилавий ажримларни олдини олишда қонунларнинг самарадорлиги

Қ.Б. Агзамова

Оилавий ажримларни олдини олишда қонунларнинг самарадорлиги

Оила — жамиятнинг асосий пойдеворидир. Ундаги барқарорлик ва тотувлик жамиятнинг тинчлиги, иқтисодий ва маънавий ривожи учун муҳим ўрин тутади. Айниқса, ёшлар орасидаги никоҳ мустаҳкамлиги келажак авлод тарбиясига, миллий қадриятлар ва урф-одатларнинг сақланишига бевосита таъсир кўрсатади. Шу боис, Ўзбекистон Республикасида оилаларнинг мустаҳкамлигини таъминлаш ва оилавий ажримларни камайтириш юзасидан қатор тизимли ва ҳуқуқий ислоҳотлар амалга оширилмоқда.

Оила мустаҳкамлиги — давлат сиёсатида устувор йўналиш

Сўнгги йилларда мамлакатимизда оила институтини мустаҳкамлаш, ажримларнинг олдини олиш, оилалардаги ички низоларни эрта босқичда ҳал этиш бўйича давлат органлари, маҳалла фаоллари, психологлар, ННТ ва фуқаролик жамияти институтлари ўртасида ҳамкорликда кенг қамровли ишлар йўлга қўйилди. Айниқса, ҳар бир маҳалла фуқаролар йиғини (МФЙ)да оилавий муҳитни ўрганиш, низоли оилалар билан индивидуал тарзда ишлаш, ёш оилаларга маслаҳат ва қўллаб-қувватлаш ишлари тизимли равишда ташкил этилмоқда.

Оилавий судлар — амалий самарадорликка эришиш йўлида

Ўзбекистон Республикасида фуқаролик ишлари бўйича судлар таркибида “Оилавий судлар”нинг жорий этилиши — оилавий низоларни ҳал этишда муҳим ва самарали бир қадам бўлди. Бу судларнинг асосий вазифаси нафақат никоҳдан ажратиш даъволарини кўриб чиқиш, балки тарафларни яраштириш, оиладаги муаммоларни илдизи билан аниқлаб, ҳуқуқий, психологик ва маънавий ёрдам кўрсатишдан иборатдир.

Оилавий судларда чет эл тажрибасига асосланган интерфаол ва янгича ёндашувлар, маслаҳат бериш марказлари, яраштириш жараёнлари, психологик суҳбатлар ва муроса қидириш ишлари амалга оширилмоқда. Бундай ёндашувлар нафақат оилавий ажримларни камайтиришга, балки оилаларни қайта мустаҳкамлашга ҳам ҳисса қўшмоқда.

Қонунчиликнинг роли ва ҳуқуқий асослар

Оилавий низоларни ҳал этишда қонунчиликнинг таъсири ниҳоятда катта. Ўзбекистон Республикасининг Оила кодекси, Фуқаролик процессуал кодекси, Конституцияси ва Олий суд Пленум қарорлари — ҳар бир оиланинг ҳуқуқ ва бурчларини аниқ белгилаб беради. Бу ҳужжатлар асосида судлар оилавий масалаларда адолат, қонунийлик ва инсонпарварлик принципларига амал қилади.

Шунингдек, суд муҳокамаларида оилани сақлаб қолиш имкони бўлса, судьялар тарафларни яраштиришга қаратилган чоралар кўради. Фарзандлар манфаати эса ҳамиша биринчи ўринда туради. Бу жиҳатдан оилавий судлар нафақат ҳуқуқий, балки маънавий масала — инсон тақдири билан ишлаётганини кўрсатади.

Ёш оилалар ва яраштириш механизмлари

Ёшлар ўртасидаги ажримларнинг кўпайиши нафақат шахсий муносабатлар, балки ижтимоий омиллар, оилавий етуклик, иқтисодий шароитлар, ҳамда учинчи шахслар аралашуви билан боғлиқ. Шу боис судлар, маҳалла фаоллари ва маслаҳат гуруҳлари ёш оилаларни муаммоларга дуч келганда ажримга олиб келмасдан, уларни ҳал қилиш йўлларини ўргатиш, керак бўлса психологик қўллаб-қувватлаш ишларини ташкил этмоқда.

Қонун доирасида оилаларни яраштириш, тушунмовчиликларни бартараф этиш, оилаларда моддий ва маънавий муҳитни яхшилаш чоралари кўрилиб, ажримлар сони сезиларли камаймоқда. Бу эса қабул қилинаётган ҳуқуқий ва ташкилотчилик чораларининг самараси юқори эканини кўрсатади.

Хулоса ўрнида

Оилавий ажримларни олдини олиш — фақат судларнинг эмас, балки бутун жамиятнинг вазифаси. Бу масалада ҳар бир фуқаро, жамоат ташкилоти, маҳалла, таълим муассасалари, оммавий ахборот воситалари ҳамкорликда ҳаракат қилиши лозим. Чунки ҳар бир соғлом ва мустаҳкам оила — келажак авлоднинг бахтли ҳаёти, барқарор ва тараққий этган жамият пойдеворидир.

Ўзбек халқининг "Оила — муқаддас даргоҳ", "Қўшнинг ҳам уяси бузилмасин" деган нақллари, нафақат маънавий, балки ҳуқуқий жиҳатдан ҳам бу соҳадаги саъй-ҳаракатларнинг асосий мақсадини белгилаб беради. Шу боис, оилаларда тинчликни сақлаш, ажримларнинг олдини олиш — барчамизнинг умумий бурчимиздир.

Фуқаролик ишлари бўйича Иштихон туманлараро суди судьяси

Қ.Б. Агзамова

4 просмотра • Ошибка в превью?